Pompeii in superficie fere CXVIII herediorum patebant et circiter viginti milia incolarum habebant. Ordinata forma urbis ex Hippodamo Milesio architecto Graeco oritur, sed ad severam collocationem secundum angulos rectos se non conformat neque insulae semper aequales, ut operibus Hippodami fere, sunt. Deficientes ordine, tamen Pompeii primum exemplum architecturae urbis Italicae ex disposito. Architecti et adumbrantes et aedificatores maxime Nerone imperatore propter terrae motum LXII anni p. Ch. n. laboravere. Namque ultimis septendecim annis ante eruptionem Vesuvii, non modo ut fines Pompeiorum propagarent sed etiam ut restituerent aedificia terrae motu diruta, invitati sunt; in quo facendo multum tempus consumpeverunt atque omnem operam non complevere, cum eruptio aedes publicas abolevit. Visitatores de angustiis plurum viarum Pompeianorum saepe mirantur. Quae circum VII vel XII vel XV pedes latae erant, et latissima inter omnes quinque passuum. Ab utrisque viarum principalium lateribus margines sunt, inter quas, cum aquae pluviae fluerent, saxa collocata ut pedites transire viam possent. Fontes ex lapidibus sculptis in multis viarum angulis inveniuntur, labra saxea rectagoni formis impendentes. Aqua in fontes et multa aedificia tubis plumbeis subter margines viarum dispositis de grandibus cisternis pervenibat, in quas ea aquae ductu e Serino, apud Abellinum, interiorem Campaniae urbem, fluebat, circiter XVIII miliaria a Pompeis distante. Pompeiana moenia, quattuor quidem temporibus constructa, sunt ex iis maximis munimentis urbis Italicae ante Romanos quae remanent. Secundo saeculo a. Ch. n. munitionibus ultra confirmatis, cento quasi anno duodecim turres postremo adiunctae sunt. Pompeii septem portas habebant, quinque ex quibus cum insignibus viis externibus coniungebantur. Magna sepulcreta extra moenia patebant, quandoquidem intra moenia sepulturae interdicebantur. Rationes cum inferis intimae erant; aliquot sepulcra maxima tricliniis et culinis quoque praedita erant, ad epula annua in testamentis eorum provisa, qui illic sepeliebantur.